Życie codzienne we Francji - ciekawostki (1) / La vie quotidienne en France et ses particularités (1)

Najwyższa pora na kolejny odcinek z cyklu ‘Francja pod lupą’. Tym razem opiszę w powiększeniu życie codzienne we Francji i to, jakie zaskoczenia, mniejsze lub większe, niesie ze sobą. Celowo nie wspominam o kwestiach, o których pisałam wcześniej, jak na przykład czeki, zawiłości francuskich imion i nazwisk czy poruszanie się komunikacją miejską. Jeśli macie ochotę poczytać inne ciekawostki, cały cykl znajdziecie tutaj, a przechodząc do rzeczy – teraz i w kilku następnych odcinkach (mam już kilkadziesiąt takich małych zaskoczeń w notatkach!) opiszę Wam sytuacje, które są trochę każda z innej beczki.

Il est temps de reprendre la série ‘La France à la loupe’, ça faisait un moment! Cette fois-ci, je vais vous dire ce qui me surprend dans la vie quotidienne en France et ce sont souvent de petites choses sans lien l’une avec l’autre.  La liste est longue et donc là, je ne fais que la commencer. Si vous aviez envie de lire les épisodes précédents de la série sur d’autres sujets tels que shopping, prénoms, noms de famille, moyens de transports ou autre, rendez-vous ici.

1. Na biletach do kina nie ma zaznaczonego miejsca.

Lepiej spieszyć się więc z wejściem do sali, bo przy zajmowaniu miejsc obowiązuje tu po prostu zasada ‘kto pierwszy, ten lepszy’! Co ciekawe, w multipleksie w Breście nie ma już na przykład w ogóle kas kinowych, bilet można kupić przez Internet lub na miejscu w maszynie, przypominającej trochę parkomat. Jest za to stoisko z popcornem i słodyczami, gdzie wciąż pracuje ‘żywa’ obsługa.

Sur les billets de cinéma, la place n’est pas indiquée.

En Pologne, en prenant son billet, on a en même temps le droit de choisir sa place (et même, c’est obligatoire). En France, il vaut mieux ne pas arriver en retard pour la séance!

2. Na poczcie nie można kupić zwykłych kopert.

Wprawiło mnie to któregoś razu w niezłe osłupienie: dla mnie to tak, jakby na poczcie nie można było dostać znaczków! Koperty- owszem, są, ale tylko takie już z nadrukowanym znaczkiem, nazywane ‘prêt-à-poster’ (‘gotowe do wysłania’), w komplecie 10 sztuk, a po zwykłe koperty trzeba udać się do marketu lub do bureau de tabac, rodzaju kiosku. Zauważyłam też, że listy niekoniecznie są ważone - sprzedawca po zerknięciu na kopertę od razu podaje znaczek.

A la poste, on ne peut pas acheter de simples enveloppes.

Quand on me l’a dit, je suis restée regarder la vendeuse la bouche grand ouverte. Mais comment ça se peut? Pour moi, c’est comme si la poste arrêtait de vendre les timbres! Je précise: il est bien sûr possible d’y prendre des enveloppes, mais seulement en version ‘prêt-à-poster’, ce qui ne m’arrangait pas: c’est pas super pratique si l’on envoie des courriers en France et à l’étranger, le tariff n’étant pas le même. Un autre détail: en Pologne, les agents de poste demandent systématiquement de faire peser le courrier pour appliquer un prix exact en fonction du poids et je n’ai pas forcément vu ça en France.

3. Czasem instytucja może być otwarta przez godzinę w ciągu dnia.

To też odnośnie poczty. Myślałam, że już przyzwyczaiłam się do nieregularnych godzin otwarcia sklepów i instytucji, a tu jednak niespodzianka! Miałam ostatnio do odebrania awizo. Na druku były podane godziny otwarcia poczty w całym tygodniu i w ten sposób dowiedziałam się, że w sobotę czynna jest, uwaga, od godziny 11 do 12. Nie wiedziałam o tym wcześniej, bo jeśli tylko mogę, unikam jak ognia poczty w sobotę. Kolejki gwarantowane, bo wtedy zjawiają się w agencji wszyscy ci, którzy ze względu nie pracę nie mogli tam dotrzeć w tygodniu- a jest tych osób sporo, biorąc pod uwagę, że poczta zamykana jest o 16 (w większych miastach o 17, co i tak niewiele zmienia).

Il se peut qu’une administration soit ouverte une heure par jour.

Je pensais m’être déjà habituée aux horaires français, différents de ceux que je connaissais de mon pays natal. Mais, ce dernier temps, j’ai quand même été surprise. Sur un avis de passage, j’ai lu que la poste dans mon village n’était ouverte le samedi que de 11 à 12h! Je l’ignorais car j’évite d’y aller le samedi, sachant que les queues sont particulièrement longues ce jour-là.

4. Najczęściej witamy się buziakiem w policzek- także z nieznajomymi.

Mężczyźni często podają sobie rękę na przywitanie, ale kobiety są prawie zawsze ‘skazane’ na całowanie się ze wszystkimi, co nie zawsze jest komfortowe. Zazwyczaj obowiązuje symboliczny całus w policzek razy dwa, ale czasem- na przykład przy witaniu się rano w pracy- skraca się proceder do jednego cmoknięcia. Z niemałym zdziwieniem zaobserwowałam, że w miejscu pracy, gdzie spędziłam kiedyś kilka miesięcy, w ogóle nie całowało się na ‘dzień dobry’- wystarczyło samo ‘Bonjour’ (i koniecznie potem imię). Myślę jednak, że to we Francji wyjątek.

Pour dire bonjour, il faut faire la bise.

Cette coutume est reservée en Pologne aux amis proches et à la famille, et c’est soit une bise (avec des amis), soit trois (avec la famille), mais jamais deux. J’imagine que de nombreux étrangers peuvent ne pas être à l’aise pour embrasser tout le monde, y compris les inconnus et les collègues. J’étais surprise en découvrant que dans un des endroits où j’ai travaillé en France, on ne se faisait pas la bise le matin, on se disait juste ‘bonjour’(suivi du prénom, bien sûr). Cependant, je crois que c’est assez rare en France. En revanche, d’après ce que j’ai pu observer, au travail, c’est souvent juste une bise, n’est-ce pas?

5. Przychodząc na imprezę i wychodząc z niej, wita się i żegna osobiście ze wszystkimi.

Lepiej nie próbujcie czmychnąć ‘po angielsku’! Francuska wersja pożegnań (i powitań) to dokładne przeciwieństwo dyskrecji: trzeba podejść do każdego z osobna i obowiązkowo przywitać się buziakami. Nieco męczący zwyczaj, zwłaszcza gdy nie zna się prawie nikogo z obecnych. Przykład: zeszłoroczna sobotnia kolacja z grupą, z którą mąż gra w koszykówkę. Przyjechaliśmy trochę później niż wszyscy, w sali było jakieś 30 osób, nie znałam nikogo. Obowiązkowa „rundka” z obcałowywaniem wszystkich po kolei była dla mnie wtedy wyjątkowo nienaturalna – a już w ogóle nie wyobrażam sobie, jak introwertyk musi się męczyć w takiej sytuacji.

En arrivant à une soirée (et en partant de celle-ci) il faut dire bonjour (ou au revoir) à tout le monde.

Difficile de filer à l’anglaise… Je ne dis pas que c’est ce que je préférerais, mais dans certaines siuations, j’aimerais ne pas devoir faire autant de bisous par soirée. Je revois une scène suivante: on a fait une soirée raclette l’année dernière avec des copains de basket (et leurs familles) de mon mari. On est arrivés un peu plus tard que les autres et il y avait déjà une trentaine de personnes dans la salle. Ne connaissant personne, j’ai trouvé cela particulièrement artificiel de devoir faire la bise à toute l’assemblée… J’imagine que ceci doit être un vrai cauchemar pour les introvertis.

6. Nie wypada nagle zebrać się do wyjścia: trzeba to najpierw zapowiedzieć.

Będąc we Francji w odwiedzinach, nie podrywajcie się nagle do wyjścia (na przykład po spojrzeniu na zegarek) – najpierw rozmówcę uprzedza się o tym zwrotem ‘Je ne vais pas (trop) tarder’ (co znaczy tyle, że będę się (niedługo) zbierać) i dopiero wtedy, po kilku minutach można szykować się do wyjścia.

On ne s’en va pas subitement, sans l’avoir communiqué à l’avance.

Une fois, on a reçu chez nous une copine polonaise et son compagnon français. A un moment, la fille, réalisant sans doute qu’il était un peu tard, s’est levée subitement en annonçant leur départ imminént. Je n’ai même pas fait attention à cela, mais les deux Français ont fait la remarque, comme quoi en Pologne on pouvait faire les choses plus spontanément et directement. Depuis, j’ai remarqué qu’effectivement, l’expression ‘je ne vais pas (trop) tarder’ était quasi obligatoire en France.

 

7. Dzwoniąc do kogoś, niegrzecznie jest przejść od razu do rzeczy, najpierw pyta się o samopoczucie.

Obserwując interakcje Polaków z Francuzami bądź też po prostu porównując codzienne rozmowy w obu krajach, doszłam do wniosku, że Polacy są bardziej bezpośredni niż Francuzi. We Francji pomyślcie koniecznie o ‘wstępie’ do konwersacji. Nawet, jeśli dzwonicie, powiedzmy, z auta i chcecie tylko jak najszybciej przekazać krótki komunikat typu: ‘Spóźnię się, przepraszam’ lub ‘Gdzie dokładnie jesteś, bo cię nie widzę?’, to i tak wymianę zdań zaczynamy od nieśmiertelnego ‘ça va?’, dopiero później przechodząc do rzeczy.

En appelant quelqu’un, il faut commencer par une variante de ‘ça va?’.

Je suppose que ceci est plus qu’évident pour mes lecteurs francophones. Cependant, comme je viens de mentionner ci-dessus, les Polonais me semblent plus directs. Si j’appelle quelqu’un juste pour faire passer un court message, j’aurais plutôt tendance à dire: ‘Salut, je vais avoir du retard, désolée!’ ou ‘Salut, tu es où exactement? Je ne te vois pas!’, mais je crois qu’il est assez impoli de le faire en France. J’ai donc appris à demander à chaque fois si mon interlocuteur allait bien, même si ce n’est qu’une simple formalité.

8. Jeśli ktoś nie odbiera telefonu, zostawia mu się wiadomość.

Mam wrażenie, że automatyczna sekretarka w Polsce umarła śmiercią naturalną. Natomiast we Francji ma się świetnie. Dla wszystkich jest zupełnie naturalne, że jeśli rozmówca nie odbiera telefonu, zostawia mu się wiadomość. Jak już przywykłam do tego, zostałam zaskoczona po raz kolejny – pewnego razu siedziałam cały dzień jak na szpilkach, z komórką w ręku, czekając na wynik rozmowy kwalifikacyjnej. Telefon zostawiłam dosłownie na minutę, idąc otworzyć drzwi. Oczywiście to właśnie wtedy zadzwoniła szefowa, informując mnie poprzez nagranie na poczcie głosowej, że dostałam pracę.

Si quelqu’un ne répond pas au téléphone, on lui laisse un message.

Etonnant, car pour moi, on n’utilisait pas le répondeur depuis longtemps. En Pologne, si quelqu’un ne décroche pas, on le rappelle plus tard ou bien on lui envoie un message par mail ou texto. Et j’ai été assez choquée quand j’ai eu les résultats de mon entretien d’embauche en France par message vocal!

9. Życzenia ‘Szczęśliwego Nowego Roku’ składa się przez cały styczeń.

‘Bonne année’ życzymy sobie więc nie tylko w dzień Sylwestra i Nowego Roku, ale do końca miesiąca!

On présente les vœux de ‘bonne année’ pendant tout le mois de janvier.

J’étais habitué à le faire seulement le 31 décembre et le jour de l’an.

10. W aptekach dostaje się kalendarze na nowy rok.

W wielu domach widziałam kalendarze ścienne będące jednocześnie materiałem reklamowym apteki. Tak się składa, że jeśli choruję, to zawsze zimą, więc i mnie zdarzyło się już dostać kalendarz w aptece w grudniu, tak po prostu- przy płaceniu rachunku, wkłada się go nam do siatki.

Les pharmacies ont pour coutume d’offrir un caledrier en décembre.

Voilà un petit geste sympa que je ne connaissais pas avant. J’ai souvent vu chez des gens des calendriers de leurs pharmacies accrochés au mur et maintenant, comme j’ai pour habitude de tomber malade en hiver, j’en ai un à moi aussi!

Dajcie znać, czy te spostrzeżenia były Wam znane, czy też może zaskakujące? Tak, jak wspominałam, tematu zdecydowanie nie wyczerpałam, ale jestem też bardzo ciekawa Waszych małych, codziennych zaskoczeń z życia we Francji wziętych.

Voilà donc la première partie de mes petits étonnements quotidiens. Il faut croire que j’aime observer et me laisser surprendre, car la suite est bien longue encore!