Bretania według Sary / La Bretagne vue par Sara (Q&A #4)

Ploguerneau

Sezon urlopowy się zbliża, wracam więc z serią artykułów, w której to Wy odpowiadacie na na zadane przeze mnie pytania odnośnie podróży do Bretanii. Było trochę przerwy, biję się w piersi, bo kilka artykułów wciaż w zanadrzu, ale zobaczcie sami, jak bardzo moi Czytelnicy potrafią poważnie podejść do zadania i sumiennie się rozpisać - miałam więc co tłumaczyć. ;)

Byłam pod wrażeniem tego, ile materiału przesłała mi Sara. Musiała nad tym tekstem dla Was spędzić ładnych parę godzin. Dowiedziałam się od niej wielu nowych, ciekawych rzeczy i jestem pewna, ze Wy również wiele wyniesiecie z tej relacji. Życzę miłej lektury ! 

Zdjęcia krajobrazów wyjątkowo nie są autorstwa Sary (na jej fotografiach z Bretanii ciągle przewijały się twarze znajomych), ale jej kolegi, Michela Bougearda.

La haute saison approche, je reviens donc avec ma série d’articles où je vous donne la parole pour que vous nous racontiez votre séjour en Bretagne et vos impressions. Cela faisait un moment, je l’avoue, mais regardez bien à quel point mes lecteurs peuvent prendre la tâche au sérieux et me donner du travail pour la traduction. ;)

J’ai été impressionnée par ce que Sara m’a envoyé, elle a dû y passer de longues heures ! Grâce à ses réponses à mes questions, j’ai appris plein de choses et je pense qu’il en sera de même pour vous . Je vous souhaite une bonne lecture !

Je tiens juste à préciser que les photos de paysages ne sont exceptionnellement pas prises par Sara (car sur ses clichés figurait des gens de sa connaissance), mais par l’un de ses amis, Michel Bougeard.

***

1. Skąd wziął się pomysł na wyjazd do Bretanii?

Byłam kilka razy na koncertach orkiestry Le Balcon w Quimper oraz Nantes, pierwszy raz w 2012 roku oraz przy okazji spędziłam tutaj wakacje, road trip po Bretanii. Od tamtej pory ciągle tutaj wracam, do Finistѐre, Groix, Ouessant, Brest, Nantes, Plouzané. Poza Monako, Mougins i Korsyką to dla mnie najpiękniejsze miejsce w tych rejonach Europy.

Comment l’idée de partir en Bretagne t’est venue à l’esprit ?

J’ai été plusieurs fois aux concerts de l’orchestra Le Balcon à Quimper et à Nantes. La premiѐre fois, c’était en 2012 et par la même occasion, j’ai fait un road-trip en Bretagne. Depuis, je retourne tout le temps dans le Finistѐre, à Groix, Ouessant, Brest, Nantes, Plouzané. Avec Monaco, Mougins et la Corse, la Bretagne est l’endroit le plus joli pour moi dans ce coin de l’Europe.

2. Jaka była reakcja otoczenia: słyszeli wcześniej o tej krainie? Czy Twoje plany wywołały zdziwienie? Jeśli tak, to dlaczego?

Moi znajomi Francuzi zawsze powtarzają, że to ​wyjątkowe miejsce, inni znajomi komentowali, że są tam największe w Europie przypływy i odpływy. Dla nikogo nie było to niespodzianką, ponieważ wiele podróżuję.

Quelle a été la réaction de ton entourage ? Avaient-ils déjà entendu parler de la Bretagne ? Est-ce qu’ils étaient surpris par ton choix et si oui, pourquoi ?

Mes amis français m’ont toujours dit que c’était un endroit d’exception et d’autres amis rajoutaient que c’est en Bretagne qu’on peut voir les plus grandes marées en Europe. Cela n’a surpris personne, car je voyage beaucoup.

Ile de la Comtesse

3. Gdzie i jakie noclegi wybrałaś? Byłaś z tej opcji zadowolona?

 Zwykle pierwszego dnia rezerwuję jakiś hotel, a potem korzystam z Booking.com, ponieważ nigdy nie wiem, w którym miejscu spontanicznie zdecyduje się na dłużej zatrzymać. Podczas mojego wakacyjnego road tripu do Bretanii zarezerwowałam nocleg w hotelu w Dinard. W Bretanii jest wiele stylowych hoteli butikowych.

Quels hébergements as-tu choisis? Est-ce que tu en étais contente ?

D’habitude, je réserve un hôtel le premier jour et ensuite, j’utilise Booking.com, car je ne sais jamais où je déciderai de m’arrêter pour plus longtemps, car je le fais spontanément. Lors de mon road trip en Bretagne, j’ai réservé une chambre d’hôtel à Dinard. En Bretagne, il y a beaucoup d’hôtels de charme et de caractѐre.

Następnie zwiedzałam/ Ensuite, j’ai visité : Saint-Malo, Cancale​, Dol-de-Bretagne, Dinan, Rennes, Paimpont, La Côte d'Émeraude, Cap Fréhel, Erquy, Saint-Brieuc, Saint-Quay-Portrieux, Paimpol, Ploubazlanec, Île-de-Bréhat, Pleubian, Trégastel, Les Sept-Iles, Trébeurden, Île Louët, Locquirec, Roscoff, Kerlouan, Plouarzel, Île de Batz, Ouessant, Argenton-en-Landunvez, Monts d'Arrée, Brest, Crozon​​, Locronan, Douarnenez, Pointe du Van, Baie des Trépassés, Pointe du Raz, Penmarch, Île de Sein, Guilvinec, Sainte-Marine, Quimper, Île-Tudy, Montagnes Noires, Concarneau​, Îles de Glénan, Pont-Aven, Doëlan, Pontivy, Josselin, Lorient, Groix, Gâvres, La rivière d'Étel, Quiberon​, Belle-Île-en-Mer, Île-d'Houat & Île d'Hoëdic, La Trinité-sur-Mer​, Saint-Goustan, Vannes, La Gacilly, rejs po Zatoce Morbihan, La Presqu'île de Rhuys, Sarzeau.

Przez ostatnie dni mojej podróży zatrzymałam się w Nantes, w historycznej stolicy Bretanii. Moim zdaniem powyższa trasa podróży pozwala zobaczyć choć trochę Bretanię. Kiedyś na kanale Nantes-Brest wynajęliśmy z przyjaciółmi barkę, a następnie przepłynęliśmy nią do Loary. Wakacje na barce to znakomity pomysł, w Bretanii szlaków wodnych jest ponad 700 km. Polecam też spływy kajakowe połączone z biwakami w namiocie. Nocowałam też u koleżanki, która mieszka w bretońskim zamku (tutaj zamki można wynająć lub kupić). Uwielbiamy wracać z przyjaciółmi na wyspę Louët, by nocować w XIX-wiecznej latarni morskiej.

Lors des derniers jours de mon séjour en Bretagne, je me suis arrêtée à Nantes, la capitale historique de la Bretagne. Selon moi, l’itinéraire mentionné ci-dessus permet de découvrir ne serait-ce qu’un peu la Bretagne. Une fois, on a loué une barque sur le canal de Nantes à Brest avec des amis et on est arrivés ainsi jusqu’à la Loire. Les vacances à bord d’une barque, c’est une super idée, il y a plus de 700 km de voies navigables en Bretagne. Je recommande aussi les descentes en canoë-kayak et les bivouacs. J’ai également dormi chez une copine qui habite dans un château breton (dans la région, on peut louer ou acheter des châteaux). Avec mes amis, on adore retourner à l’Ile de Louët pour dormir dans un phare du XIXѐme siѐcle.

                                                                                       Plouha, Tréveneuc

4. Czy planując i organizując podróż, natrafiłaś na jakieś problemy?

Bardzo komfortowy i szybki jest dojazd ​linią kolejową​ TGV​ Atlantique, Paryż-Rennes (podróż trwa 1,5 godziny)​, również jazda samochodem to kwestia kilku godzin​. Bretania ma 10 lotnisk, tym kilka międzynarodowych (Brest, Rennes, Nantes). Istnieje też sieć wodnych autobusów.

Największe problemy były z podróżą do Bretanii kiedy musiałam zająć się transportem jachtu lądem z Lazurowego Wybrzeża. Rejs to aż 5-6 tygodni zależnie od wiatru. Tak więc było mnóstwo dokumentów plus francuska biurokracja, pilot, kierowcy z uprawnieniami, zgłaszanie planu podróży, zgody na przejazd odcinków tylko w nocy (jacht: 14 m długości, 4 m szerokości). Przez formalności była to najdłuższa podróż do Bretanii… Na szczęście z logistyką pomogła firma budująca tego typu jachty ze stoczni Hanse w Greifswaldzie, bo transportowali nowy jacht na południe Francji i wracając mogli zabrać jacht do północnej Francji.

Est-ce que, en planifiant et organisant le voyage, tu as eu des problѐmes ?

Le voyage en TGV Atlantique est trѐs confortable et rapide. Le voyage de Paris à Rennes dure 1h30 et en voiture, on met quelques heures. Il y a dix aéroports en Bretagne, dont quelques internationaux (Brest, Rennes, Nantes). Il y a aussi un réseau de bateaux-bus.

Les plus grands problѐmes sont apparus quand j’ai dû me charger du transport d’un yacht de la Côte d’Azur, par la voie terrestre. Un voyage en mer prend cinq ou six semaines, en fonction du vent. Il y avait beaucoup de documents et en plus, avec la bureaucratie française, il fallait : un pilote, un chauffeur agréé. Il fallait soumettre un plan de voyage et on ne pouvait se déplacer que dans la nuit (car le yacht faisait 14 m de longueur et 4 m de largeur). À cause des formalités, c’était le voyage en Bretagne le plus long… Heureusement, une entreprise nous a aidés avec toute cette logistique. Ils construisent ce type de yachts dans les chantiers navals Hanse à Greifswald et comme ils transportaient un nouveau yacht dans le sud de la France, ils ont pu prendre le nôtre dans le nord du pays, sur le chemin du retour.

Pointe Saint-Mathieu

le Légué, Port de  Saint-Brrieuc

5. Jakie było Twoje wyobrażenie Bretanii przed wyjazdem i czy się ono potwierdziło?

Bretanię mogę porównać do wysp Aran lub Outer Banks, archipelagu Hebrydów oraz półwyspu Cape Cod i Avalon. Bretończycy są ludźmi oceanu​. Żyją z rybołóstwa, handlu morskiego, przemysłu stoczniowego, badań oceanu, Arktyki i Antarktyki oraz rolnictwa.

Słyszałam wcześniej opowieści o street art, muzyce bretońskiej, o tym, że mieszkańcy są muzykalni, jest to ortodoksyjny katolicki region, konserwatywny politycznie. Opowiadano mi o protestach rolników dewastujących urzędy podatkowe, o silnym nacjonalizmie bretońskim, o historycznych separatystycznych ruchach niepodległościowych w walce o autonomiczne terytorium, o budowie infrastruktury i wspieraniu powstawania nowych miejsc pracy przez ówczesny rząd socjalistyczny.

Poruszono w rozmowach ze mną też temat związany z reformą administracyjną i wal​kami Bretończyków o odzyskanie departamentu Loire-Atlantique z Nantes, odebranego Bretanii przez dekret państwa Vichy.​ Słuchałam opowieści o odkryciach archeologicznych, o bitwie o Auray, o Froncie Wyzwolenia Bretanii (paramilitarnej organizacji terrorystycznej) oraz o języku bretońskim, który ma 4 dialekty.​

Quelle image de la Bretagne avais-tu avant d’y aller et est-ce que cela s’est confirmé ?

Je peux comparer la Bretagne aux Iles d’Aran ou aux Outer Banks, aux Hébrides ou aux presqu’îles de Cape Cod et d’Avalon. Les Bretons sont les hommes de la mer. Ils vivent de la pêche, des chantiers navals, de l’exploration de l’océan, de l’Arctique et Antarctique et de l’agriculture.

Avant, j’avais entendu parler du street art, de la musique bretonne, du fait que les habitants aimaient jouer de la musique, que c’était une région catholique et conservatrice du point de vue politique. On m’avait parlé des manifestations des agriculteurs, dévastant des bureaux d’impôts, du nationalisme breton, des mouvements séparatistes dans le passé, du développement de l’infrastructure et de la création des nouveaux postes de travail par le gouvernement socialiste de l’époque.

Dans des conversations avec moi, on a abordé aussi le sujet de la réforme administrative et des tentatives de réintégration du département Loire-Atlantique à la Bretagne. J’ai écouté des histoires concernant les découvertes archéologiques, la bataille d’Auray, le Front de libération de la Bretagne et la langue bretonne qui a quatre dialectes différents.

Phare du Petit Minou

6. Co Cię najbardziej zaskoczyło na miejscu?

To ile kwitnie hortensji latem​, kwiaty są wszędzie przez cały rok. Niebieskie okiennice, francuska architektura oraz liczba zabytków.​​​ Zdziwiło mnie, że Rennes jest najmniejszym na świecie miastem w którym jest metro.

Qu’est-ce qui t’a surprise le plus une fois sur place?

Le nombre d’hortensias en été, le fait qu’il y ait des fleurs partout toute l’année. Puis, les volets bleus, l’architecture française et la quantité des monuments historiques. J’ai été étonnée que Rennes soit la ville la plus petite au monde avec un métro.

 7. Czy coś Cię rozczarowało? Jeśli tak, to dlaczego?

Nie mi​ałam żadnych​ oczekiwań jadąc do Bretanii, nie nastawiałam się na nic​, po prostu jechałam na wakacje będąc ciekawa Bretanii​.​ Carncac, wyspa Er Lannic, Gavrinis oraz Wybrzeże Różowego Granitu w moim odczuciu okazały się być przereklamowane. W mieście Guingamp w mojej opinii nie ma nic konkretnego do oglądania.

Est-ce que tu as été déçue par quelque chose ? Si oui, pourquoi ?

Je n’avais aucune attente avant d’aller en Bretagne, je ne m’attendais à rien, j’allais juste en vacances, en ressentant de la curiosité pour cette région. Pour moi, Carnac, l’Ile Er Lannic, Gavrinis et la Côte de Granit Rose se sont avérés pas si intéressants que l’on dit. A mon ressenti, à Guingamp, il n’y a pas non plus grand-chose à voir.

Quiberon

8. Co myślisz o bretońskiej kuchni? Czego próbowałaś?

Jest ona silnie związana z oceanem​. Sól morska jest dodawana do słodyczy - czekolad, ciast, warto kupić też sól z Guerande oraz lizaki Les Niniches de Quiberon. Koniecznie trzeba spróbować słynnych naleśników galettes, ryb i owoców morza (w tym homara z przyprawami Kari Gosse z Lorient), ciasta Far Breton, czekoladek z solonym karmelem, konfitur z cynamonem, lambig oraz jabłkami, makaron, galaretkę i musztardę z alg, mule z frytkami, bretońskie maślane herbatniki, truskawki z Plougastel, przepyszne miody, solone bretońskie masło, Mertensia maritima, jej liście mają smak ostryg, czy regionalnych serów np. Le Ti Pavez w algach, Le Curé Nantais.​ Można też do słoików zebrać soliród.

Qu’est-ce que tu penses de la cuisine bretonne ? Qu’est-ce que tu as goûté ?

Elle est étroitement liée à la mer. Le sel de mer est ajouté aux friandises : chocolats, gâteaux. Ça vaut la peine aussi d’acheter du sel de Guérande et les sucettes Niniches de Quiberon. Il faut absolument goûter les fameuses galettes, les poissons et les fruits de mer dont le homard aux épices Kari Gosse de Lorient), le far breton, les chocolats au caramel salé, de la confiture à la cannelle, au lambig et à la pomme, les pâtes, la gelée et la moutarde à base d’algues, les moules-frites, les galettes bretonnes pur beurre, les fraises de Plougastel, les miels succulents, le beurre salé, de la Mertensia maritima (ses feuilles ont le goût d’huîtres) ou les fromages locaux tels que par exemple le Ti Pavez aux algues ou le Curé Nantais. On peut aussi ramasser des salicornes dans un pot en verre.

Warto skosztować lokalnego specjału z Ile de Groix, le Tchum pot – rogaliki, ja je pierwszy raz zobaczyłam w cukierniach w Nowym Jorku i Bostonie. Wizyta w lodziarni jest obowiązkowa, np. L’Igloo w Carnac. Poza tym, jest duży wybór regionalnych produktów np. karczochów, melonów, a ponieważ Bretania jest również regionem rolniczym, wiejskim, tak więc najlepiej robić zakupy u rolników na farmach i w sadach.

Je recommande la spécialité locale de l’Ile de Groix, le Tchum pot. Moi, je l’ai vu pour la premiѐre fois dans les pâtisseries à New York et à Boston. Une visite chez le glacier, comme par exemple l’Igloo à Carnac, s’impose aussi. Sinon, il y a un grand choix de produits régionaux comme les artichauts ou les melons, et comme la Bretagne est une région agricole, le mieux, c’est de faire des achats directement chez les producteurs, dans les fermes et les vergers.

Przyjemnością są zakupy w małych, lokalnych sklepach oraz na targu, codzienne rozmowy ze sprzedawcami, czymś normalnym jest podczas zakupów rozmowa o "Le grand amour", czy rozmowy o pięknie, przyrodzie oraz życiu z pasją. Potem w skrzynkach na zakupy znajduję miłe upominki od sprzedawców – to tylko w Francji! Na szczególną uwagę zasługują restauracje. Samochodem dla nich warto przejechać kilkaset kilometrów! Rejon ten ma najwięcej restauracji z gwiazdkami Michelina​ poza Paryżem​. Warto też odwiedzić lokalne winnice oraz portowe bary. Ryby na obiad najlepiej samemu łowić na łódce, a potem zrobić grill w ogrodzie. Wieczorne uczty do późnej nocy ze wspaniałym towarzystwem są niezapomniane.

Ce qui fait plaisir, ce sont les courses dans des petites épiceries locales et aux marchés, les discussions quotidiennes avec les vendeurs. Il est normal de parler, lors des achats, du ’Grand amour’ ou de la beauté, de l’amour ou de la vie avec passion. Aprѐs, je trouve dans mes caisses remplies de courses des cadeaux de la part des vendeurs et ça, ça n’arrive qu’en France ! Un autre point d’intérêt, ce sont les restaurants. Ils méritent de faire plusieurs centaines de kilomètres en voiture pour y manger ! La Bretagne a le plus de restaurants étoilés en dehors de Paris. Ça vaut aussi la peine de visite les vignobles locaux et les bars portuaires. Le mieux, c’est de pêcher soi-même son poisson depuis un bateau et de le servir ensuite au barbecue dans un jardin. Les grands repas qui se prolongent jusqu’au milieu de la nuit, en bonne compagnie, sont inoubliables.

Ilot Sainte-Anne, Saint-Pol-de-Léon

9. Czy przywiozłaś ze sobą jakieś pamiątki? Jeśli tak, to jakie?

​Kilogramy muszli… Zwykle zabieram ze sobą kartony morskich skarbów, które zbieram na plażach i rozdaję wszystkim znajomym. Przywiozłam też książki znalezione w księgarniach, zbiory lokalnych legend, baśni, albumy malarskie dotyczące Bretanii, kartony win z dobrych roczników, cydr, bretońskie nalewki domowej produkcji, miód pitny (chouchen), lambig, piwo La Coreff z Carhaix, piwo Diwall z Lannion do domowej piwniczki, naszyjnik i bransoletkę z pereł, zastawę z fajansu z motywami marynistycznymi z Quimper- dla bliskich warto w fajansowni zamówić kubki lub miski z wypisanymi imionami. Kupiłam też kosmetyki na bazie alg, latawiec z antykwariatu, torbę marynarską oraz płyty CD z muzyką bretońską. Dla dzieci miłą pamiątką będzie wszystko związane z marynarzem Ohé Matelot.

Est-ce que tu as rapporté des souvenirs? Si oui, lesquels ?

Des coquillages par kilos… D’habitude, j’emporte avec moi des cartons de trésors de mer, mes trouvailles du large, et je les distribue parmi des amis. J’ai apporté aussi des livres, des recueils de légendes régionales, des contes de fée, des albums de peinture concernant la Bretagne, des cartons de vin de bons millésimes, du cidre, des eaux-de-vie bretonnes, du chouchen, du lambig, de la biѐre La Coreff de Carhaix et Diwall de Lannion pour ma cave personnelle, un collier et un bracelet avec des perles, de la faïence de Quimper aux motifs marins. Je vous recommande de commander des tasses ou des bols à la faïencerie avec les prénoms de vos proches dessus. J’ai également acheté des cosmétiques à base d’algues, un cerf-volant chez l’antiquaire, un sac marin et des CDs avec de la musique bretonne. Un bon souvenir pour les enfants peut être tous les objets avec le personnage de Ohé Matelot.

W prezencie na jednej z wysp od emerytowanych rybaków otrzymałam pomalowany kamień na błękitny kolor z wygrawerowanymi słowami ”Je suis né au milieu de l’océan!”. Był to cytat z piosenki znanego bretońskiego muzyka Alana Stivella. Dostałam też w prezencie sznur z muszlami przegrzebków, na których były zapisane życzenia, bym mogła je powiesić na ścianie, w domu oraz model statku ”Pourquoi pas” w butelce. Sądzę, że najważniejszą pamiątką z Bretanii jest wiele szczęśliwych wspomnień.

Sur l’une des îles, j’ai eu en cadeau avec un pêcheur retraité un caillou peint en bleu avec des paroles gravés dessus : ‘Je suis né au milieu de l’océan!’. C’est un extrait des paroles d’une chanson d’Alan Stivell. On m’a offert aussi une guirlande avec des coquilles Saint-Jacques avec des vœux inscrits dessus, pour que je puisse les suspendre chez moi et un modѐle de bateau ’Pourquoi pas’ dans une bouteille. Mais je pense que le meilleur souvenir de Bretagne, ce sont des moments heureux qu’on y a vécus et qui restent gravés dans notre mémoire.

Phare de Brignogan

Pointe Saint-Gildas

10. Czy pogoda w Bretanii stanowiła dla Ciebie problem? A może wręcz przeciwnie?

Mieszkałam w Arktyce, w północnej Norwegii na wyspach, więc jestem przyzwyczajona do wiatru, odizolowania i sztormów. Nie ma złej pogody, jest tylko zły ubiór.

Szczególnie Finistère słynie ze sztormów. Wysokość fal dochodzi do 15 metrów, a ulice nadmorskich miast zalewane przez fale. Sztormy zrywają dachy domów, łamią drzewa, zrywają kable elektryczne, fruwają okiennice oraz pojedyncze dachówki. Porządne kalosze, latarka oraz sztormiak są przydatne. Trzeba też liczyć się z odwołanymi lotami oraz rejsami promów. Bretończycy mają powiedzenie ”Na co czekasz? Na przypływ?”.

Lubię spacery na wyspy, na które można dojść pieszo tylko w trakcie odpływu np. Île Callot.

Est-ce que la météo bretonne constituait un problѐme pour toi? Ou peut-être au contraire, pas du tout ?

J’ai habité en Arctique, dans les îles au nord de la Norvѐge, je suis donc habituée au vent, à l’isolement et aux tempêtes. Il n’y a pas de mauvaise météo, c’est la tenue qui peut être mauvaise.

C’est surtout le Finistѐre qui est connu pour ses tempêtes. Les vagues peuvent atteindre 15 mètres de hauteur et les rues des villes du bord de mer sont envahies par les vagues. Les tempêtes arrachent les toits des maisons, cassent les arbres, arrachent les câbles électriques et font voler des tuiles ou des volets. De bonnes bottes, une lampe-torche et un ciré sont utiles. Il faut aussi s’attendre à des vols ou des traversées en bateau annulés. Les Bretons ont un dicton : ‘Qu’est-ce que tu attends ? La marée haute’ ?

J’aime me promener sur les îles accessibles uniquement à marée basse, comme par exemple l’Ile Callot.

Wybrzeże jest tutaj zaliczane do jednych z najniebezpieczniejszych na świecie (rafy, skały, pływy i prądy morskie, zmienna pogoda). Także wypływając jachtem lub łodzią trzeba koniecznie zabrać więcej kanistrów z ropą (nie mam tutaj na myśli pływania jachtem w stylu diesel-grot). Ocean należy traktować z szacunkiem, pokorą i ostrożnością. Klimat jest jednak łagodny, z wieloma słonecznymi dniami i letnimi upałami nawet aż do października. Występuje tutaj roślinność śródziemnomorska, w tym palmowe aleje, a ogrody kwitną cały rok.

La côte bretonne compte parmi les plus dangereuses au monde (récif, rochers, marées, courants, météo changeante). Alors, si on part en yacht ou en bateau, il faut absolument prendre plusieurs bidons d’essence. Il faut avoir du respect vis-à-vis de l’océan, être humble et prudent. Le climat reste clément malgré tout ça, avec de nombreuses journées ensoleillées et les chaleurs estivales qui durent même jusqu’en octobre. On y trouve de la végétation méditerranéenne, dont les palmiers, et les jardins sont en fleurs toute l’année.

Miejsce to jest dobre do obserwacji astronomicznych nocą z powodu małego zanieczyszczenia nieba światłem. Bycie blisko natury, kontakt z przyrodą jest dla mnie niezwykle cenny i ważny. Jest tutaj wiele malowniczych szlaków, wędrować można kilometrami. Obserwuję największe kolonie ptaków morskich (polecam archipelag Les Sept-Iles), wieloryby, delfiny, orki i foki. Dni w Bretanii są niezwykle długie, słońce zachodzi latem tuż przed północą, także można spędzać wieczory na tarasie z widokiem na ocean. ​

La Bretagne se prête bien aux observations astronomiques la nuit en raison d’une faible pollution lumineuse. Le contact avec la nature est trѐs important et précieux pour moi. Il existe de nombreux sentiers, on peut faire des kilomѐtres à pied. J’ai observé ici les plus grandes colonies d’oiseaux de mer (je recommande l’Archipel des Sept-Iles), des baleines, dauphins, orques et phoques. Les jours sont trѐs longs en Bretagne, le soleil se couche juste avant minuit en été, on peut donc passer des soirées en terrasse avec vue sur la mer.

Sables-d'Or-les-pins

Plage du Palus, Plouha

11. Jakie miejsca podobały Ci się najbardziej i dlaczego?

Uwielbiam wyspę Groix​, Ouessant, departament Finistère​, wybrzeże Morbihan- jest tu tyle samo godzin słońca co w Cannes.​​​ Lubię jeździć na rowerze wzdłuż wybrzeża śladami latarni morskich (istnieje nawet specjalny szlak Route des Phares) oraz żeglować jachtem wokół półwyspu Bretońskiego i odkrywać wyspy, porty, wioski rybackie, plaże do spacerowania. Zwiedzam latarnie morskie np. Tévennec​, La Vieille, Raz de Sein, La Jument, Phare du Créac'h, Phare de Pontusval itd. ​Wybrzeże Bretanii ma najwięcej latarni morskich w całej Europie, aż 148. Na wyspie Île Vierge jest najwyższa latarnia na świecie (82 m).

Quels endroits as-tu aimé le plus et pourquoi ?

J’adore l’Ile de Groix, Ouessant, le département Finistѐre, la côte dans le Morbihan (il y a autant d’heures de soleil qu’à Cannes). J’aime faire du vélo le long de la côte en suivant les phares (il existe même un itinéraire dédié, la Route des Phares) et faire du bateau autour de la Bretagne pour découvrir des îles, ports, villages de pêcheurs, plages pour se promener. Je visite les phares, comme par exemple Tévennec​, La Vieille, Raz de Sein, La Jument, Phare du Créac'h, Phare de Pontusval, etc. La côte bretonne a le plus de phares dans toute l’Europe : 148. Et sur l’Ile Vierge se trouve le phare le plus haut du monde (82 m de haut).

Przyjemnością jest spacer po lasach, imponujących parkach i ogrodach botanicznych, wrzosowiskach oraz trekkingi z plecakiem po górach Bretanii, wspinanie się.​ Spodobał mi się rejs repliką tradycyjnej, bretońskiej rybackiej łodzi Langoustier, symbol oporu bretońskich rybaków. Warto zobaczyć stowarzyszenie Le Papa Poydenot w Penmarc’h, gdzie jest muzeum ratownictwa morskiego, koło latarni Eckmühl. Tutaj właśnie zakochałam się w jachcie typu Dufour, odkąd zobaczyłam go w marinie i popłynęłam w rejs. Z Saint-Malo startują regaty żeglarskie ”La Route du Rhum” do Gwadelupy.

Il est trѐs plaisant de se balader dans les forêts, à travers les parcs, les jardins botaniques et les landes et les randonnées dans les montagnes bretonnes, le fait de faire un peu d’escalade. J’ai apprécié de naviguer à bord d’un Langoustier, réplique d’une chaloupe traditionnelle bretonne et symbole de résistance des pêcheurs de la région. A Penmarc’h, à côté du Phare d’Eckmühl, l’exposition sur l’histoire du sauvetage en mer, tenue par l’association le Papa Poydenot,  vaut le détour. C’est ici que je suis tombée amoureuse du yacht de type Dufour, quand je l’ai vu dans la marina, et j’ai fait une balade en mer avec. Et puis Saint-Malo est le point de départ d’une course transatlantique ‘La Route du Rhum’ qui va jusqu’à la Guadeloupe.

Spodobała mi się samotna farma na wyspie Quéménès, gdzie rząd francuski przeprowadza castingi na nowych mieszkańców wyspy. Zostali oni nazwani "Les Robinsons de la mer d’Iroise" w francuskim programie telewizyjnym Thalassa. W Brest odbywa się festiwal żaglowców. Byłam kilka razy na koncertach punku bretońskiego w stodole na farmie Gwernandour w Brasparts. Ciekawe jest też połączenie rapu z folkiem bretońskim, czy koncert zespołu bagad oraz szanty bretońskie. Bardzo podobały mi się koncert​y​ Bretońskiej Orkiestry Symfonicznej, warto wybrać się również do Opery w Rennes oraz do Théâtre de Cornouaille w Quimper.

J’ai bien aimé aussi la ferme insulaire de Quémѐnes où le Conservatoire du littoral organise des castings pour de nouveaux habitants de l’île. Ils ont été appelés ‘les Robinsons de la mer d’Iroise’ par Thalassa. Il ne faut pas oublier les fêtes maritimes de Brest. J’ai également assisté plusieurs fois aux concerts du punk breton dans une étable à la ferme Gwernandour à Brasparts. Le mélange de rap et de folk bretons est également intéressant ou un concert de bagad ou bien des chants de marins/ J’ai beaucoup apprécié les concerts de l’Orchestre Symphonique de Bretagne et je conseille aussi d’aller à l’Opéra de Rennes et au Théâtre de Cornouaille à Quimper. 

Cap Fréhel

Pointe du Roselier, Plérin

12. Jakie trzy miejsca powinien Twoim zdaniem zobaczyć ktoś, kto jedzie do Bretanii po raz pierwszy? Dlaczego akurat te? ​

Wydaje mi się, że nie ma żadnego regionu czy miasta oddającego charakter Bretanii. Moim zdaniem trzeba zobaczyć urozmaiconą linie brzegową (2800 km) oraz miasta i miasteczka z klimatycznymi kawiarniami, restauracjami, kamienicami, zamkami i sklepami. Naprawdę warto też zobaczyć wyspy.​​ Polecam długi road trip po Bretanii​ by obejrzeć więcej niż trzy miejsca oraz zaobserwować na plażach życie oceanu, przy okazji długiego spaceru plażą lub pikniku, ogniska na plaży : zatrzymać się nad rytmem przypływów i odpływów, zbierać muszle, zobaczyć faunę i florę strefy pływów np. równie pływowe, podwodne łąki. Polecam zobaczyć szczególnie wybrzeże, bo moim zdaniem w Francji warto poznać zarówno wybrzeże atlantyckie jak i wybrzeże śródziemnomorskie.​

Quels sont les trois endroits qu’on devrait voir quand on va en Bretagne pour la premiѐre fois ? Et pourquoi ceux-ci ?

Je crois qu’il n’y a pas de région ou ville qui représenterait bien le caractѐre de la Bretagne. A mon avis, il faut voir la côte diversifiée (2800 m de long), les villes et villages avec des cafés de charme, restaurants, maisons anciennes, châteaux et magasins. Les îles méritent vraiment le détour aussi. Je recommande un long road-trip à travers la Bretagne pour voir plus que trois endroits et observer sur les plages la vie de l’océan à l’occasion d’une longue marche au bord de l’océan ou un pique-nique ou un feu de camp à la plage : s’arrêter sur le rythme des marées, ramasser des coquillages, voir la faune et la flore de l’estran comme les zones estuariennes ou des prairies sous-marines. Je conseille de voir surtout la côte, car à mon avis, il est intéressant de découvrir en France la côte atlantique ainsi que la méditerranéenne. 

Erquy

Pleneuf-Val-André

Phare de Brignogan

13. Czy chciałabyś tu wrócić i/lub polecasz wyjazd w te rejony Francji innym?

Kolejne powroty często łączyłam ze zwiedzaniem Normandii lub Krajem Loary. Do Bretanii przyjeżdżam specjalnie nawet na jeden lub dwa dni. Rejon ten jest dla mnie uosobieniem francuskiego "joie de vivre".

Dla mnie Bretania to przystań, dom nad oceanem z plażą i ogrodem, gdzie kwitną niebieskie hortensje. Miejsce do którego się wraca. To prawdziwa oaza spokoju​, ciszy​, dobre miejsce na azyl​. W dodatku nikt tutaj się nie spieszy, wszyscy są wyluzowani.​

Bretania to dla mnie wielkie i spektakularne krajobrazy, przestrzenie. Sądzę, że to robi wrażenie na wszystkich, którzy tam trafią. Są to fantastyczne wrażenia i doświadczenia. Nie będę próbowała opisać krajobrazów.

Est-ce que tu voudrais y retourner et/ou recommanderais-tu le séjour en Bretagne aux autres ?

Quand je retournais en Bretagne, je visitais en même temps la Normandie ou le Pays de la Loire. Je peux venir en Bretagne même pour un ou deux jours. Cette région incarne pour moi la ‘joie de vivre’ à la française.

Quand je pense à la Bretagne, je pense à un port d’attache, une maison au bord de l’océan avec une plage privée et un jardin où se trouvent des hortensias en fleurs. C’est un havre de paix, un endroit paisible et calme. Personne n’est pressé, tout le monde est détendu ici.

La Bretagne, ce sont pour moi de grands paysages spectaculaires, des espaces. Je pense que ça impressionne tous ceux qui viennent jusqu’ici. On y vit de trѐs belles expériences et je ne vais même pas essayer de décrire les paysages.

Saint-Quay-Portrieux

Phare de Brignogan

14. Opisz najfajniejsze wspomnienie z pobytu w Bretanii.

Nie potrafię wybrać jednego najpiękniejszego wspomnienia.​ Ponad wszystko liczy się towarzystwo. Najmilsze i najcieplejsze wspomnienia to zdecydowanie spotkania i rozmowy z poznanymi tutaj ludźmi, czas spędzany z najbliższymi osobami​, rodziną oraz przyjaciółmi. Doceniam radość z małych, codziennych rzeczy w życiu.​​ Dla mnie Bretania jest niebieska. Kojarzy mi się ze wszystkimi odcieniami niebieskiego​.

Décris le meilleur souvenir de ton séjour en Bretagne.

Je n’arrive pas à choisir un seul souvenir. Ce qui compte avant tout, c’est la compagnie. Les souvenirs les plus beaux et chaleureux sont liés aux rencontres et discussions avec des personnes rencontrées sur place, le temps passé avec les proches : la famille et les amis. J’apprécie les petits bonheurs quotidiens dans la vie. Pour moi, la Bretagne est bleue, je l’associe à toutes les teintes de bleu.

15. Może masz jakieś rady lub wskazówki dla turystów, którzy chcieliby tu przyjechać​ ?

Warto odkryć Bretanię, poświęcić jej więcej czasu. Myślę, że thallasoterapia w Bretanii też może być interesująca oraz zobaczenie licznych cmentarzysk statków. Poza okresem letnim lepiej posiadać tutaj duży samochód SUV z napędem na cztery koła. Nie ma komunikacji publicznej poza większymi miastami. Warto zwiedzić tutaj muzea sztuk pięknych, marinistyczne, historyczne, przyrodnicze. Różnorodnych muzeów jest dużo do wyboru. Bretania słynie ze sztuki, tworzyło tutaj wielu wielkich artystów.

Sugeruję sprawdzać kalkulator online pływów (przykładowy: www.tide-forecast.com), bo potem może okazać się, że samochód stojący na parkingu jest pod wodą lub jest częściowo zalany. Na koniec polecam zwiedzić latarnie morskie.

Aurais-tu des conseils ou des suggestions à donner aux touristes qui veulent venir ici ?

Cela vaut le détour de découvrir la Bretagne, de lui consacrer plus de temps. Je pense qu’une thalassothérapie peut également être intéressante. Ne manquez pas non plus de nombreux cimetières de bateaux. En dehors de l’été, c’est plus pratique de se déplacer ici en grande voiture de type SUV avec quatre roues motrices. Il n’y a pas tellement de transports en commun en Bretagne à l’extérieur des grandes villes. Je recommande de visiter des musées : des beaux-arts, de la marine. de l’histoire, de la nature, car le choix des musées est grand. La Bretagne est connue pour l’art, de nombreux grands artistes y ont créé.

Je conseille de vérifier les horaires de marées (par exemple sur le site www.tide-forecast.com), car sinon, on risque de retrouver notre voiture sous l’eau ou partiellement submergée. Et pour finir, je vous conseille de visiter les phares ! 

le Légué, Port de Saint-Brieuc

***

Mam nadzieję, że relacja Sary Wam się podobała? Dajcie znać!

J’espѐre que le récit de voyage de Sara vous a plu? Dites-le-nous ! :)